Οι τρεις μεγαλύτερες σκακιστικές βιβλιοθήκες του κόσμου

Οι ηλεκτρονικές σκακιστικές βάσεις δεδομένων που περιέχουν εκατομμύρια παρτίδες δεν πρόκειται να αντικαταστήσουν την αξία του βιβλίου. Οι σκακιστές ασχολούνται κυρίως με το παρόν, τις τελευταίες καινοτομίες του Ανάντ και του Κράμνικ,  της σκακιστικής θεωρίας ξεχνώντας πως το σήμερα είναι μια κουκίδα στο χρόνο και απομακρύνεται προς το παρελθόν τόσο γρήγορα. Ο διεθνής μετρ στο σκάκι με αλληλογραφία Allan Savage είχε συγκεντρώσει στοιχεία για τις μεγαλύτερες σκακιστικές συλλογές βιβλίων στον κόσμο, που τα παρουσίασε σε διάλεξη το 1998. Από τότε ίσως κάποια στοιχεία έχουν μεταβληθεί, αλλά ο κόσμος του βιβλίου είναι ένας αργός κόσμος, πάνω κάτω τα ίδια πρέπει να ισχύουν και το 2011.
Η πλουσιότερη βιβλιοθήκη βρίσκεται στο Κλίβελαντ του Οχάιο (ΗΠΑ). Η συλλογή του John White περιέχει 35.000 τίτλους και εμπλουτίζεται συνδρομητικά με 180 περιοδικά. Πολλοί ερευνητές της σκακιστικής ιστορίας επισκέπτονται κάθε μέρα το σιωπηλό μέρος και χάνονται στα ράφια αυτής της συλλογής. Δημιουργήθηκε από προσφορά του μανιώδους συλλέκτη John White (1845-1928). Όταν έφυγε από τη ζωή, τα βιβλία υπολογίζονταν σε 12.000 και η αξία τους σε 300.000 δολάρια. Στη διαθήκη του, όρισε, το υπόλοιπο της περιουσίας του να διατεθεί για τον εμπλουτισμό της σκακιστικής βιβλιοθήκης.
Η συλλογή σκακιστικών βιβλίων της βιβλιοθήκης της Χάγης (Ολλανδία) δημιουργήθηκε από συγκέντρωση ιδιωτικών συλλογών. Κυριότερη ήταν η προσφορά του Dr. Niemeijer (1902-1987), που δώρησε 7.000 βιβλία το 1948. Αυτή τη στιγμή, θεωρείται η δεύτερη βιβλιοθήκη σκακιστικού ενδιαφέροντος στον κόσμο, σε αριθμό βιβλίων (περίπου 30.000). Σε συνέντευξή του στο περιοδικό New in Chess, ένα χρόνο πριν το θάνατό του, ο Niemeijer καλούσε τον κόσμο που ενδιαφέρεται να επισκέπτεται το σπίτι του για να μελετά σκακιστικό υλικό που συνέχισε να συγκεντρώνει μετά τη δωρεά του 1948. Τα βιβλία αυτά προστέθηκαν στην πλούσια συλλογή της Χάγης, με τη διαθήκη του.
Η τρίτη συλλογή είναι ιδιωτική, ανήκει στο Γερμανό GM Lothar Schmid (που ήταν διαιτητής στο ματς Φίσερ – Σπάσκι, το 1972). Δεν είναι καταλογογραφημένη, αλλά καταλαμβάνει 7 γεμάτα δωμάτια στο σπίτι του, στη Βαμβέργη. Είναι χαοτική, αλλά φυσικά ο συλλέκτης γνωρίζει που βρίσκεται το κάθε βιβλίο και το κάθε περιοδικό. Η δημιουργία της ξεκίνησε το 1950.
Στην Ελλάδα, εντυπωσιακή και πολύτιμη ήταν η συλλογή του Τριαντάφυλλου Σιαπέρα, που νομίζω -δυστυχώς- δεν αξιοποιήθηκε όπως θα άρμοζε μετά το θάνατό του .